Liza Titawano

Zondag is het een jaar geleden dat de zwarte Michael Brown in het Amerikaanse Ferguson werd doodgeschoten door een politieagent. De gebeurtenis maakte Amerika wakker en zette het probleem van racisme weer op de kaart. Wat is er in het afgelopen jaar gebeurd?

Het ene na het andere incident waarbij een blanke agent een zwarte doodschoot kwam in het nieuws.

Zo werd de ongewapende Samuel Dubose (43) in juli in Cincinnati door een agent doodgeschoten tijdens een verkeerscontrole. In juni kwam de 18-jairge William Chapman in Portsmouth om het leven nadat hij vanwege een winkeldiefstal was neergeschoten en in april overleed Freddie Gray (25) aan zijn verwondingen in een politiewagen nadat hij was gearresteerd vanwege het bezit van een stiletto.

Zomaar een greep uit de gebeurtenissen waarbij een zwarte arrestant omkwam door politiegeweld. Op het moment van schrijven telt The Guardian 690 doden in 2015 als gevolg van een aanvaring met de politie. Hiervan zijn 178 slachtoffers zwart ten opzichte van 339 blanken. 55 van de zwarte slachtoffers waren ongewapend ten opzichte van 61 ongewapende blanken.

Eerder dit jaar al deed The Washington Post onderzoek naar hoeveel agenten er sinds 2005 werden veroordeeld voor schietincidenten waarbij het slachtoffer om het leven kwam. Voor de duizenden fatale schietpartijen werden 54 agenten aangeklaagd en slechts 11 zijn tot dusver ook daadwerkelijk veroordeeld.

Van de aangeklaagde agenten was bijna 80 procent blank, ruim 65 procent van de slachtoffers was zwart ten op zichte van ruim 16 procent blanke slachtoffers.

Onder vergrootglas
Omdat de Amerikaanse overheid nooit gedegen heeft bijgehouden hoeveel mensen er omkwamen als gevolg van een aanvaring met de politie, zijn kranten als The Guardian en The Washington Post zelf begonnen de gegevens te verzamelen. Dergelijke data spelen namelijk een belangrijke rol bij het in kaart brengen van racisme binnen de Amerikaanse politiekorpsen.

Want sinds de dood van Michael Brown ligt de Amerikaanse politie onder een vergrootglas. De gebeurtenis in Ferguson bracht grote maatschappelijke onrust teweeg, wekenlang gingen in meerdere staten mensen de straat op om te protesteren tegen de manier waarop zwarte Amerikanen door de politie worden behandeld

Nieuwe maatregelen

Inmiddels hebben zeker 24 staten ruim veertig nieuwe maatregelen genomen om de omgang tussen politie en burgers te verbeteren. Onderdeel van de maatregelen zijn de bodycamera’s die agenten in steeds meer staten moeten dragen, maar ook krijgen ze in verschillende plaatsen training in het omgaan met raciale vooroordelen en het de-escaleren van crisissituaties.

"Het is een begin, maar deze maatregelen zijn niet genoeg", stelt Judy Lubin, socioloog aan de Howard University in Washington D. C. tegenover NU.nl. "De politie heeft ten tijde van de rassenscheiding altijd hard opgetreden tegen de zwarte bevolking en vanwege dat imago zijn nog steeds veel Afro-Amerikanen huiverig om zelf aan het werk te gaan als agent. Bovendien blijkt uit onderzoek dat ze, net als vrouwen, vaak minder kans maken op een baan of promotie bij de politie."

Die raciale ongelijkheid is volgens Lubin doorgedrongen tot in het hele Amerikaanse systeem. "Het speelt niet alleen bij de politie, maar veel andere sectoren ook." Lubin doelt op de etnische segregatie die zowel in het onderwijs zichtbaar is, als bij de inkomensongelijkheid onder zwarten, maar die ook doordringt tot in de Amerikaanse woningmarkt.

"Een blanke krijgt eerder een huis toegewezen of wordt eerder aangenomen bij een nieuwe baan, dan een zwarte met precies dezelfde achtergrond."

Protestmars Selma
Afgelopen weekend startte vanuit Selma, Alabama, een protestmars richting Washington D. C., om te herdenken dat dominee Martin Luther King vijftig jaar geleden dezelfde mars liep, destijds weliswaar naar Montgomery. King deed dit voor gelijke burgerrechten voor de zwarte bevolking. "Er is in die vijftig jaar nog niet zo heel veel veranderd", meent Lubin. "Het grootste verschil is dat racisme nu strafbaar is, maar dat betekent niet dat het niet voorkomt."

Volgens Lubin zit het dieper dan veel mensen denken. "Niemand wil een racist worden genoemd, maar veel mensen reageren toch anders als ze een zwarte voor zich hebben dan wanneer het om een blanke gaat. Het is voor sommigen misschien moeilijk voor te stellen in een land waar iedereen dezelfde mogelijkheden zou moeten krijgen, maar in de praktijk krijgt lang niet iedereen die."