vrijdag 30 oktober 2015 / NU.nl / AMS Helpt

Online / BUITENLAND

Vluchtelingencrisis zet Nederlanders aan tot actie

De vluchtelingencrisis zet veel mensen aan tot actie. Vooral dankzij sociale media leveren verschillende burgerinitiatieven succesvol hulp, in Nederland maar ook daarbuiten.

 

Eind augustus stuitten David Engel en Amber Spijkers op het centraal station in het Hongaarse Boedapest op de vele vluchtelingen die daar op de trein wachtten die hen naar Oostenrijk moest brengen. De schreinende situatie waarin deze mensen zich bevonden raakte hen.

 

Hierop besloten de studenten uit Amsterdam een actie op te zetten, ze wilden kleding verzamelen en die naar de vluchtelingen op Lesbos brengen. In één weekeinde liep hun Facebook-evenement 'AMS Helpt' volledig uit de hand.

 

"Ik dacht dat we er met z’n tweeën een weekje werk aan zouden hebben, maar na dat weekeinde hadden we al 2.000 deelnemers. We beseften ons dat we het echt serieus moesten gaan aanpakken en zijn de week daarop met zeven man aan de slag gegaan om de inbreng van goederen te coördineren."

 

Op vijftien plekken in de stad brachten Amsterdammers kleding, maar ook slaapzakken, matjes en tenten in. Met meer dan vijftig vrijwilligers werden de spullen op soort geselecteerd en in dozen gestopt en twee weken later stonden 1.100 volle dozen klaar voor vertrek. Er was een vrachtwagen met aanhanger nodig om alle spullen richting Lesbos te vervoeren. Dankzij een crowdfundingsactie konden Engel en Spijkers samen met teamlid Tossa Harding eind september zelf ook richting het Griekse eiland om de distributie van de kleding te coördineren.

 

Initiatieven


De actie van AMS Helpt is een van de vele burgerinitiatieven die er in de afgelopen maanden zijn ontstaan naar aanleiding van de vluchtelingenproblematiek in Europa. De duizenden mensen die de Middellandse zee over wisten te steken en de lange tocht onder erbarmelijke omstandigheden over de Balkan maakten, hebben door heel Nederland mensen op de been gebracht.

 

Van Stichting Bootvluchteling tot Slaapzakken voor Lesbos, het VluchtKonvooi, Because we Carry, tot Ik ben een gastgezin voor een vluchteling. Het ene initiatief is afhankelijk van telkens nieuwe vrijwilligers en het andere gaat met een vaste club mensen meerdere malen op pad. De een helpt vluchtelingen in Hongarije, de ander op een van de Griekse eilanden, en ook in Nederland zijn verschillende acties ontstaan om de mensen die hier aankomen te steunen.

 

 

Overheidstaak


"Het is de taak van de overheid om vluchtelingen goed op te vangen, maar het is goed dat ze daarbij kan leunen op initiatieven in de samenleving. De overheid kan het namelijk niet alleen", meent Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire hulp en wederopbouw aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hilhorst doelt met name op de acties die binnen Nederland zijn ontstaan. "Vroeger waren het de kerken die dergelijke ondersteuning boden, maar die zijn er steeds minder dus moet het op een andere manier."

 

Voor hulp in het buitenland ziet Hilhorst het gevaar dat acties misplaatst zijn, omdat mensen niet altijd direct weten wat te doen. "Als mensen over de grens gaan bestaat de kans dat ze in de weg lopen omdat ze onbekend zijn in het gebied. Of dat ze met kleding aankomen terwijl er al kleding in overvloed is."

 

Draagzak


Iets dergelijks overkwam Anna Smit van het burgerinitiatief Because We Carry. Eind augustus startte zij met collega en vriendin Steffi de Pous een actie waarbij draagdoeken- en zakken werden verzameld voor vluchtelingen die hun kind met zich meedragen.

 

Als snel hadden ze 1.000 kilo aan doeken en dragers en een hoop financiële donaties binnen en startten ze verschillende missies richting Lesbos. Daar aangekomen kwamen ze er echter achter dat gebrek aan draagzakken- en doeken de minste zorg was. Smit: "We dachten dat we een aanvullend middel konden bieden op de hulp die er al was, maar toen we daar waren bleek er zelfs aan eten, drinken en droge kleren een gebrek."

 

Daarom besloten de vrouwen zich vooral op het verspreiden van voedsel te richten en op de eerste hulp die mensen nodig hebben nadat ze in kleine boten de Middellandse zee waren overgestoken. Inmiddels zijn de vrijwilligers met twee verschillende teams op reis geweest om te helpen en staan er nog twee acties in de planning. De draagzakken en doeken zijn ze bijna allemaal kwijt, onder meer dankzij de hulp van Franse artsen die al langer ter plaatse waren.

 

 

Hongarije


Ook de mensen van het VluchtKonvooi zijn al twee keer in actie gekomen. Met donatiegeld huurden onder andere promovendi Nienke van Teijlingen en Nina Hertoghs twee busjes waarmee ze met drie andere vrienden naar Hongarije reden en ter plaatse hulp verleenden aan mensen die op weg waren richting Duitsland. Ze deelden voedsel uit en reden gezinnen door het land en over de Hongaars-Oostenrijkse grens. Een derde actie staat in de planning, hoewel het met werk wel lastig te combineren is.

 

"Nina en ik werken beiden in het AMC en onze vakantiedagen zijn opgegaan aan de eerdere acties. Nu moeten we een volgende actie in het weekeinde plannen om op maandag gewoon weer naar ons werk te kunnen gaan."

 

 

Sociale media


Dat sociale media het succes van de verschillend burgerinitiatieven versterken, blijkt ook uit de Facebook-community RefugeesWelcome Amsterdam. Een groep van wisselende vrijwilligers verwelkomt al zeven weken lang zeven dagen per week vluchtelingen die vanuit Duitsland aankomen op Amsterdam Centraal met eten en drinken.

 

"Elke dag plaatsen we een update online van wat we allemaal nodig hebben en via Doodle kunnen mensen zich aanmelden als vrijwilliger", vertelt organisator Noémie Winkel. "Telkens is het weer spannend of we genoeg hulp en eten binnenkrijgen, maar tot nu toe gaat het altijd goed."

 

Lastig is dat de vrijwilligers niet weten hoe lang de stroom mensen vanuit Duitsland naar Ter Apel aanhoudt en hoeveel vluchtelingen er langs Amsterdam CS komen. "Op de drukste avond waren het er 150 tot 200, maar afgelopen woensdag hebben we 30 mensen voorzien van eten en drinken."

 

Volgens Winkel checken veel passanten op het station of ze genoeg hulp hebben, maar als het aankomt op communicatie zijn ze wel aangewezen tot Facebook. "Het is een makkelijke manier om vragen te beantwoorden en in kaart te brengen wie wat qua eten meeneemt."

 

Wij/zij-denken


Volgens hoogleraar Hilhorst dragen de acties op sociale media bovendien bij aan minder wij/zij-denken als het om de vluchtelingenproblematiek gaat. Het creëert dialoog.

 

"Wat je nu ziet is dat vooroordelen over de komst van vluchtelingen naar Nederland angst en verzet creëren. Juist door de ervaring van dergelijke particuliere hulpacties te delen op Facebook kunnen andere mensen meekijken en krijgen vluchtelingen een naam. Al die Nederlanders die bang zijn voor de komst van vluchtelingen zouden er bij gebaat zijn eens te gaan helpen bij een azc."

 

 

Dit artikel is gepubliceerd op NU.nl