Liza Titawano

Door de test met de intercontinentale ballistische raket door Noord-Korea afgelopen week is de spanning tussen het communistische land en Amerika verder opgelaaid. Welke scenario’s liggen er nu voor president Trump voor de hand om de situatie onder controle te krijgen?

Het was het moment waar de Amerikanen al langer voor vreesden en waarvan de Amerikaanse president Donald Trump eerder had gezegd het niet te tolereren: Noord-Korea testte afgelopen dinsdag voor het eerst een intercontinentale ballistische raket (ICBM), de Hwasong-14.

Een raket die een hoogte wist te bereiken van 2.800 kilometer en, volgens de Noord-Koreanen, een afstand van ruim 900 kilometer aflegde. De raket zou daarmee theoretisch gezien Alaska kunnen bereiken.

De Amerikanen reageerden verbolgen en zeiden tijdens een spoedzitting van de VN-Veiligheidsraad militair ingrijpen in Noord-Korea te overwegen. Ook diende VN-gezant Nikki Haley een resolutie in die strengere sancties tegen het communistische land mogelijk moest maken.

"Ik begrijp niet wat Noord-Korea met deze test wil bereiken", stelt Noord-Korea-deskundige Remco Breuker. "Hiermee vergroten ze het risico dat de Verenigde Staten militair ingrijpt en een oorlog zullen ze niet overleven. Bovendien is zo’n test niet nodig voor nucleaire afschrikking want dat doel hebben ze al lang bereikt."

Testen
Om het nucleaire wapenarsenaal verder uit te breiden voerde Noord-Korea de laatste jaren verschillende nucleaire testen uit. Steeds zwaardere internationale sancties waren het gevolg.

Volgens Breuker kan het alleen vanuit strategisch oogpunt zijn dat Pyongyang overging tot de recente test met de ICBM.

"Het ultieme doel van Noord-Korea is een Koreaans schiereiland onder communistische vlag dus als ze daarvoor Zuid-Korea aan zouden vallen en de VS Zuid-Korea zoals eerder zal beschermen, kan Noord-Korea die bescherming blokkeren door te dreigen met een lancering van een langeafstandsraket. Daarom zijn die raketten zo belangrijk."

Fingerspitzengefühl
Maar hoe kan Trump hier op een juiste manier op reageren? "Het enige wat de VS kan doen is met Noord-Korea om tafel gaan en kijken hoever ze komen", stelt Peter Wijninga, defensiespecialist van het The Hague Centre of Strategic Studies. "Het probleem is dat hiervoor fingerspitzengefühl nodig is van de regering Trump en daar ontbreekt het bij hem nogal aan."

Een aanval vanuit de VS zal eindigen in een bloedige slag en volgens Wijninga is dat een avontuur waar "je niet meer aan moet willen beginnen". Hij verwijst hierbij naar de Koreaanse oorlog waarbij Noord-Korea in 1950 Zuid-Korea binnenviel en ver wist op te rukken naar het Zuiden. Dankzij Amerikaanse steun en die van de Verenigde Naties, werden de Noord-Koreanen, gesteund door China en Rusland, teruggedrongen tot aan de Chinese grens. De oorlog had honderdduizenden slachtoffers tot gevolg.

In 1951 werden vredesonderhandelingen gestart, maar die hebben tot dusver alleen een staakt-het-vuren tussen beide Korea’s opgeleverd. Het wordt ook wel de vergeten oorlog genoemd, zegt Wijninga. "We hebben jarenlang niet gedacht vanuit het perspectief van de Noord-Koreanen, maar vanuit hun optiek is het eigenlijk volkomen logisch wat ze doen (het ontwikkelen van langeafstandsraketten en nuclaire wapens, red.) om hun rol in de regio te versterken. Hierdoor worden ze serieus genomen en dat is winst voor Kim Jong-un."

Strategische stilte
De zogenoemde strategische stilte die de laatste jaren onder de regering Obama werd gehanteerd tegenover Noord-Korea, is met het aantreden van Trump ten einde gekomen. Nadat Pyongyang in de eerste maanden van dit jaar verschillende testen deed met middellangeafstandsraketten, stuurde Trump marineschepen naar de regio en installeerde hij het raketafweersysteem Thaad aan de Zuid-Koreaanse grens.

"Trump trok een lijn maar die werd overschreden, het is nu de vraag of hij zich niet door emoties zal laten leiden net zoals hij deed bij Syrië", zegt Sico van der Meer, onderzoeker internationale veiligheid van Instituut Clingendael. "Misschien denkt hij dat een precisiebom als reactie een goed idee is, maar daarvan zal vooral Zuid-Korea het slachtoffer worden omdat Noord-Korea hen, als bondgenoot van de Amerikanen, zal aanvallen."

Wat Trump volgens Van der Meer zou kunnen doen is de retoriek van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un negeren. "Juist door er op in te gaan kan Kim Jong-un blijven volhouden dat de VS de grote vijand is en dat houdt hem in het zadel."

Digitale systemen
Daarnaast wordt er in de VS in het geheim al langere tijd gewerkt aan digitale systemen die raketten op afstand kunnen saboteren of onschadelijk maken en ook de ontwikkeling van een afweersysteem voor de langeafstandsraketten is iets wat bij de Amerikanen op het programma staat.

Van der Meer: "Dat zijn alleen projecten die langere tijd nodig hebben en bijvoorbeeld de ontwikkeling van dat afweersysteem kampte eerder met problemen. Het is namelijk zoeken naar een speld in een hooiberg naar de juiste raket om uit te schakelen als er meerdere raketten op Amerika tegelijk worden afgevuurd."

Sancties
Verder zijn meer sancties, waardoor Noord-Korea niet de middelen binnenkrijgt om de ontwikkeling van nucleaire- maar ook biologische wapens voort te zetten een middel waarmee de VS het communistische land onder druk kan zetten.

Van der Meer: "Het is moeilijk te zeggen hoe lang ze nog nodig hebben om een nucleaire raketkop te maken die klein genoeg is zodat hij op een langeafstandsraket past en niet verbrandt in de dampkring. Maar dat ze er nu in zijn geslaagd de ICBM zover te krijgen is wel een prestatie, zeker als je je bedenkt dat het eigenlijk een straatarm land is. Het is dan ook een kwestie van tijd dat Noord-Korea een nucleaire raket heeft die Amerika kan bereiken."

Wat betreft Noord-Korea-deskundige Breuker is er voor Trump geen slimme stap om te zetten. "Het is een structureel probleem zonder structurele oplossing. Praten zal de tijd rekken, maar om de boel nu te bevriezen met verdere sancties is eigenlijk al te laat. Het enige wat je kunt doen is zorgen dat er zo min mogelijk geld naar het land gaat."

Breuker doelt hierbij op het feit dat het nog steeds mogelijk is Noord-Koreaanse arbeiders in de Europese Unie aan het werk te zetten. Al hun geld gaat dan naar Pyongyang. Ook alle bedrijven die er niet Noord-Koreaans uitzien, maar die het wel zijn (zoals het hotel in de ambassade in Berlijn) moeten worden geboycot. Maar met landen als China en Rusland, die het niet zo nauw nemen met de sancties tegen Noord-Korea, is dat "heel lastig te handhaven".

Breuker: "Toch zijn meer sancties de enige oplossing om te zorgen dat de ontwikkeling van nucleaire wapens zo langzaam mogelijk gaat."