Liza Titawano

Wandelen met ouderen of helpen in een zorgboerderij: vrijwilligerswerk als bedrijfsuitje wordt populairder.

‘Wie kan ons uitleggen hoe we zo’n bankje in elkaar timmeren?” Vijf medewerkers van het accountants- en advieskantoor PwC staan te kleumen in een schuur van zorgboerderij Klarenbeek in Amsterdam. Het is dinsdagochtend, tamelijk fris en de nieuwbakken klussers zijn zojuist ingedeeld voor het timmeren van nieuwe tuinbanken voor op de boerderij. En ook de schuur zelf moet onder handen genomen worden. Voor hen ligt een stapel hout en een bank die al helemaal af is. „Moeten we die exact namaken? Maar waar zijn de spijkers? En we hebben ook een hamer nodig.”

Straks moeten cliënten van zorginstelling Cordaan, veelal verstandelijk gehandicapt of met psychische problemen, in de schuur waar nu gewerkt wordt activiteiten kunnen organiseren. Samen met de PwC’ers zijn ze aan het klussen. Er wordt getimmerd, gezaagd en geverfd.

Deze werknemers van PwC zijn hier niet zomaar: ze nemen deel aan een speciaal bedrijfsuitje waarbij ze vrijwilligerswerk doen.

„Uitjes met dit karakter nemen toe”, stelt Eric Molleman, hoogleraar bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Steeds vaker kiezen bedrijven voor zo’n alternatieve dagbesteding – echt iets anders dan het klassieke bedrijfsuitje waar paintballen of karten op het programma staan. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de groei van Zinnige Zaken, het bedrijf dat het uitje van PwC organiseert. Werden er in 2002 nog tien verantwoorde uitjes voor zo’n driehonderd man georganiseerd, eind dit jaar staat de teller op circa vijftig excursies en hebben zeker tweeduizend man „een leuke dag gehad”, stelt Eiso Frederiks, oprichter van Zinnige Zaken.

Zo schilderden tweehonderd medewerkers van verzekeraar Vivat in oktober bijna 3.000 vierkante meter muur in een verzorgingstehuis in Amsterdam en ging de directie van Ahold Online klussen en knutselen bij een instelling voor mensen met een beperking in Den Bosch.

Goed voor het imago van het bedrijf

Er zijn verschillende redenen waarom bedrijven aan dit soort uitjes mee willen doen. Ze kunnen er, volgens hoogleraar Molleman, goede sier mee maken bij klanten en potentiële werknemers. Maar imago is niet de enige reden.

De verantwoorde uitjes zijn ook goed voor de onderlinge samenhang, denkt hij. „Door bijvoorbeeld samen te klussen leer je een positieve kant van elkaar kennen die op de werkvloer misschien niet zo snel te zien is,” zegt Molleman. „Dat zie je toch wat minder snel terug bij een gebruikelijker bedrijfsuitje, zoals paintballen. Die andere kant van elkaar ontdekken is goed voor het onderling functioneren binnen een bedrijf.”

Volgens Lucas Meijs, hoogleraar strategische filantropie en vrijwilligerswerk aan Rotterdam School of Management, Erasmus University, heeft de belangstelling voor vrijwilligerswerk ook te maken met die veelbesproken ‘participatiesamenleving’, waarin we volgens hem nu leven. „In de jaren negentig moest de overheid dergelijke maatschappelijke taken vervullen, maar tegenwoordig vinden mensen het leuk om op dat gebied ook iets te kunnen betekenen.”

Daarnaast is er ook een puur praktische reden waarom de verantwoorde bedrijfsuitjes in opkomst zijn: geld. De werkkostenregeling die sinds dit jaar voor alle werkgevers verplicht is, schrijft voor dat een werkgever maximaal 1,2 procent van de totale loonsom als loon in natura, zoals bijvoorbeeld het kerstpakket, de lunch of het bedrijfsuitje, kan uitbetalen. „Als je dan gaat zeevissen of karten is die 1,2 procent veel sneller gehaald – en over alles daarboven betaal je 80 procent belasting”, zegt Eerde de Swart van kennisinstituut MVO Nederland. Maar zogeheten ‘maatschappelijk verantwoorde uitjes’ vallen niet onder deze regeling, dus zijn ze financieel een stuk aantrekkelijker.

Contacten beklijven

En, hoe bevallen die uitjes eigenlijk bij werknemers? Bij De Zonnebloem, een vereniging die zich inzet voor mensen met een lichamelijke beperking, merken ze dat de contacten die worden gelegd tijdens het ‘andere’ bedrijfsuitje beklijven. „De uitjes zijn voor werknemers vaak een eerste kennismaking met wat wij zoal doen”, zegt fondsenwerver Matthijs de Bruin van De Zonnebloem.

„Regelmatig ontstaat er bijzonder contact tussen onze deelnemers en werknemers, en soms zoeken ze elkaar naderhand nog een keer op of wordt iemand vaste vrijwilliger.”

Volgens De Bruin is het aantal uitjes in de vier jaar dat De Zonnebloem ze organiseert – náást het vrijwilligerswerk dat ze al 66 jaar doen – ook toegenomen. In 2014 organiseerde De Zonnebloem nog 110 bedrijfsuitjes in totaal en de verwachting is dat dit aantal dit jaar op rond de 150 uit zal komen. In totaal hebben dit jaar zo’n 2.500 nieuwe mensen door de bedrijfsuitjes kennis gemaakt met de organisatie. Als eenmaal een afdeling van een bedrijf heeft meegedaan kan dat een domino-effect hebben, merkt De Bruin. „We zien nu bijvoorbeeld dat de ene na de andere ING-vestiging zich zich meldt.”

Volgens hoogleraar Meijs kan de werkgever de drempel om vrijwilligerswerk te doen verlagen. „Er is namelijk altijd een groep die wel wil, maar die er vanwege werk niet aan toe komt, dus als je bedrijf deze mogelijkheid biedt is de stap makkelijker gezet. Zo zijn er steeds meer multinationals als Nuon, Nationale Nederlanden en IBM die zelf activiteiten organiseren waarbij vrijwilligerswerk wordt gedaan. Als de waardering voor deze paar uur vrijwilligerswerk dan ook nog door de werkgever wordt uitgesproken, spreek het mensen meteen sneller aan.”

Dat kan dan weer geen kwaad voor je carrière. Eerde de Swart van MVO Nederland: „Als iemand bij mij komt solliciteren en diegene heeft ook vrijwilligerswerk op zijn cv staan, heeft die een streepje voor. Het zegt namelijk echt iets over die persoon.”

Dit artikel is eerder in NRC Handelblad gepubliceeerd.